“De uitdaging is om professionals tijdens hun werkzame leven de juiste elementen aan te bieden, zodat ze wendbaar en weerbaar zijn op de arbeidsmarkt. Werkende en werkzoekende volwassenen hebben echt andere opleidingseisen en -behoeften dan jongeren. De vraag is: hoe zorg je dat opleidingen en scholingen daarop aansluiten?” Hans Timmerman is vier jaar geleden gestart om vanuit het CAOP – een onafhankelijke stichting die zich richt op werkgerelateerde vraagstukken in het onderwijs, de zorg en de overheid - een bijdrage te leveren aan het duurzaam ontwikkelen en opleiden van professionals. Dit heeft hij gedaan in de zorg en pakt hij nu op voor kindcentra, onderwijs en kinderopvang.
Deze column van PACT voor Kindcentra verscheen in BBMP nr. 1.
Eind 2019 publiceerde PACT voor Kindcentra het beroepsbeeld voor Integrale Kindcentra (IKC). Dit beroepsbeeld was bedoeld ter inspiratie van de ontwikkelingsmogelijkheden van de beroepskrachten in geïntegreerde kindcentra. Het leidde tot het plan van het CAOP om te komen tot een samenhangende aanpak voor onderwijs op maat voor beroepskrachten in de sectoren onderwijs, kinderopvang en de integrale kindcentra. Hans Timmerman is een van de opstellers.
Waarom dit plan?
“Er is steeds meer sprake van integratie van kinderopvang en onderwijs. Dat vraagt om een betere samenwerking tussen professionals uit beide sectoren en ook een grotere uitwisselbaarheid. Dit plan biedt perspectief voor goede ontwikkelings- en opleidingsmogelijkheden. Er is op dit moment nog geen samenhangend en transparant scholingsaanbod voor deze professionals. Dat is wel gewenst binnen het kader van duurzaam ontwikkelen of een leven lang leren. In de zorg is al wel ervaring opgedaan met de ontwikkeling van een samenhangend stelsel van leereenheden op basis van herkenbare leerresultaten. Op landelijk niveau zijn hier vervolgens landelijk erkende certificaten aan gekoppeld die desgewenst kunnen optellen tot een beroepsdiploma. Dat is wat we nu ook willen voor de integrale kindcentra.”
Waarom nu?
“De integratie van primair onderwijs en kinderopvang is gaande en om een kwalitatief goed aanbod te kunnen bieden is ook differentiatie in taak, rollen en functies nodig. Een afzonderlijke beroepsopleiding voor kindcentra is er niet. En zeker nog niet voor de groep werkende en werkzoekende volwassenen. En die groep is hard nodig. Want reken maar mee, toen ik afstudeerde kwamen er jaarlijks 220.000 jongeren op de arbeidsmarkt, tegenwoordig zijn dat er 170.000. En dat terwijl de arbeidsbehoefte niet substantieel is afgenomen. Dus moeten we zorgen voor een passend onderwijsaanbod en die ook geschikt maken voor volwassenen die door willen leren. Dit plan is een belangrijke bouwsteen om stappen daartoe te zetten.”
Wat houdt het in in de praktijk?
“We willen de opleiding voor volwassenen in deze sectoren anders inrichten. Dat betekent enerzijds het opknippen van in de praktijk toepasbare onderdelen van huidige opleidingen en verbinden aan leerresultaten. Anderzijds is het nodig te kijken naar gewenste mogelijkheden voor verbreding, verdieping en doorstroom. Gericht op onderlinge samenhang en de toekomst. Met lesmateriaal dat past bij de huidige praktijk. Waarbij mensen alleen leren wat ze nog niet weten en kunnen om hun vak goed uit te kunnen oefenen, zodat ze snel inzetbaar zijn. Ook de zogenoemde zij-instromers.”
Moet iedereen straks alles kunnen?
“Als je ervan uitgaat dat iedereen alles moet kunnen dan heb je eigenlijk altijd een tekort, maar als je kijkt wat mensen wel kunnen dan geeft dat lucht. Gerichte scholing geeft een kwaliteitsimpuls aan je organisatie. Je kunt mensen in staat stellen kennis en vaardigheden op te doen die passen binnen wat je nodig hebt. Zo krijg je ook een goede mix in opleidingsniveau. Op die manier ontwikkel je bovendien een organisatie met beroepskrachten die in staat zijn en worden gesteld om zich te verdiepen of te verbreden, of door te stromen naar een ander niveau.”
Is slimmer opleiden dan ook een oplossing voor tekorten op de arbeidsmarkt?
“Goede en gerichte training van volwassenen is niet de enige maar wel een belangrijke oplossing om tekorten op te lossen. Door te kijken welke competenties je nodig hebt kun je ook veel breder kijken dan naar alleen de huidige afgestudeerden. Zij-instromers zijn een heel interessante groep. Maar ook bijvoorbeeld de pedagogisch medewerker die meer uren wil werken is heel interessant. Door een gerichte opleiding aan te bieden worden mensen breder inzetbaar.”
Waar staan jullie met het plan?
“Voor het ontwikkelen van leereenheden die herkenbaar zijn voor het werkveld is het belangrijk dat deze in de praktijk worden getest. Het idee is dat we vanuit meerdere proeftuinen gaan spiegelen en kijken wat algemeen geldt. Het subsidieverzoek is ingediend bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zodra er groen licht is - uiterlijk half januari is daar uitsluitsel over – gaan we er in vijf proeftuinen mee aan de slag. Drie in kindcentra en daarnaast één in het onderwijs en één in de kinderopvang. Uiteindelijk leveren we dan na twee jaren uitproberen, ontwikkelen en toetsen in de proeftuinen drie producten op. Een samenhangende beschrijving van de taken, rollen en benodigde competenties van de beroepsuitoefening door beroepskrachten in kindcentra, die ook bruikbaar is voor de kinderopvang en het primair onderwijs. Daarnaast een door het werkveld gekozen en gevalideerde set leereenheden met leerresultaten. En als laatste een eindrapport met aanbevelingen voor landelijke partijen voor implementatie en legitimatie van deze eenheden.”
